Pronomi diretti to zaimki dopełnienia bliższego. Wielu już sama nazwa przyprawia o dreszcze. Jest to jedno z zagadnień, które sprawia początkującym najwięcej problemów.
Poza tym często poznają je jednocześnie z zaimkami dopełnienia dalszego (i pronomi indiretti) oraz zaimkami akcentowanymi, a wtedy mogą mieć wrażenie, że to coś skomplikowanego. Dlatego warto podejść do tego zagadnienia bez pośpiechu.
Pronomi – zaimki
Zacznijmy od początku. A mianowicie czym właściwie są zaimki? Otóż zaimki to odmienne części mowy, które zastępują przede wszystkim rzeczowniki (ale mogą zastępować prawie każdą część zdania).
Używamy ich aby uniknąć w wypowiedzi powtórzeń. Mówiąc na przykład o swojej koleżance, nie musimy za kazdym razem wymieniać jej imienia. Gdy już wiadomo o kogo chodzi, zastępujemy jej imię zaimkiem ona.
W języku włoskim zaimki dzielą się na: osobowe (personali), dzierżawcze (possessivi), wskazujące (dimostrativi), nieokreślone (indefiniti), pytające (interrogativi), względne (relativi) .
Pronomi personali -zaimki osobowe
Zaimki osobowe dzielą się na:
-zaimki osobowe w bierniku (temat dzisiejszego wpisu)
-zaimki osobowe akcentowane
Pronomi diretti – zaimki osobowe w bierniku
Jeśli ktoś ma już jakąś wiedzę na temat języka włoskiego, to teraz zapewne zapyta: jak to w bierniku? Przecież w języku włoskim nie ma przypadków. I będzie miał rację. Wiem jednak z doświadczenia, że odniesienie tego zagadnienia do naszego rodzimego języka, bardzo pomaga je zrozumieć.
Co musisz wiedzieć o pronomi diretti:
✔️ zaimki dopełnienia bliższego zastępują rzeczownik (osobę, rzecz lub zjawisko)
✔️odpowiadają polskim zaimkom osobowym w bierniku
✔️ odpowiadają na pytanie kogo? co?
✔️ zazwyczaj stoją przed czasownikiem.
Pronomi diretti – odmiana
zaimek osobowy w mianowniku (kto? co?) | zaimek osobowy w bierniku (kogo? co?) | ||
liczba pojedyncza | |||
ja | io | mi | mnie |
ty | tu | ti | ciebie |
on | lui | lo | jego (go) |
ona | lei | la | ją |
Pan | Lei | La | Pana |
Pani | Lei | La | Panią |
liczba mnoga | |||
my | noi | ci | nas |
wy | voi | vi | was |
oni | loro | li | ich |
one | loro | le | je |
Panowie | Loro | Li | Panów |
Panie | Loro | Le | Panie |
PRONOMI DIRETTI W PRAKTYCE
Dzwoni do Ciebie koleżanka, aby porozmawiać o przyjęciu urodzinowym, które wkrótce chcesz urządzić. Jest ciekawa kogo zaprosisz.
-Pronto, mi senti? Halo, słyszysz mnie?
-Si, ti sento benissimo. Tak, słyszę Cię świetnie – Ti volevo chiedere…Inviti Marco alla tua festa di compleanno?
-Chciałam Cię zapytać…Zapraszasz Marco na swoje przyjęcie urodzinowe?
– Si, lo invito. Tak, zapraszam go.
– E Maria? La inviti? A Maria? Zapraszasz ją?
– Si, la invito. Tak, zapraszam ją.
– Hai sentito che loro hanno litigato? Słyszałeś, że (oni) się pokłócili?
– Ho sentito, ma li invito lo stesso. Avranno una buona occasione per fare la pace. Słyszałem, ale mimo to ich zaproszę. Będą mieli dobrą okazję, żeby się pogodzić.
![](https://eviaitaliana.pl/wp-content/uploads/2023/04/pexels-antoni-shkraba-5244004-683x1024.jpg)
Czy rozumiesz już zasadę zastępowania rzeczownika zaimkiem dopełnienia bliższego? Prześledźmy jeszcze raz:
io (ja)- 2 osoba, liczba pojedyncza, rodzaj męski i żeński- przybiera zaimek mi
tu (ty)- 2 osoba, liczba pojedyncza, rodzaj męski i żeński – przybiera zaimek ti
Marco (on) – 3 osoba, liczba pojedyncza, rodzaj męski – przybiera zaimek lo
Maria (ona) – 3 osoba, liczba pojedyncza, rodzaj żeński – przybiera zaimek la
Maria e Marco (oni) – 3 osoba, liczba mnoga, rodzaj męski – przybiera zaimek li
Powyższe przykłady przedstawiają możliwości określania osób za pomocą zaimków dopełnienia bliższego. Spójrzmy teraz na zastosowanie pronomi diretti w przypadku rzeczowników oznaczających rzeczy.
![](https://eviaitaliana.pl/wp-content/uploads/2023/04/pexels-askar-abayev-5638748.jpg)
Organizujecie imprezę składkową:
Chi porta il gelato? | Lo porta Davide. | 3 osoba, l. poj., rodzaj męski |
Chi porta il tiramisù? | Lo porta Anna. | 3 osoba, l. poj., rodzaj męski |
Chi porta lo spumante? | Lo porta Marta. | 3 osoba, l. poj., rodzaj męski |
Chi porta la torta? | La porta Michele | 3 osoba, l. poj., rodzaj żeński |
Chi porta la pizza? | La porta Emanuele. | 3 osoba, l. poj., rodzaj żeński |
Chi porta la frutta? | La porta Alice. | 3 osoba, l. poj., rodzaj żeński |
Chi porta i bicchieri? | Li porta Maria. | 3 osoba, l. mn., rodzaj męski |
Ci porta i piatti? | Li porta Emma | 3 osoba, l. mn., rodzaj męski |
Chi porta le frittelle? | Le porta Sofia. | 3 osoba, l. mn., rodzaj żeński |
Chi porta le pizzette? | Le porta Greta. | 3 osoba, l. mn., rodzaj żeński |
Jeszcze kilka przykładów:
Prendi il caffè? Si, lo prendo. Bierzesz kawę? Tak, biorę (ją).
Chi fa la lista della spesa? La faccio io. Kto robi listę zakupów? Ja ją robię.
E già tardi. Ci porti a casa? Jest już późno. Zawieziesz nas do domu?
Dove siete finiti? Non vi vedo quasi mai! Gdzie się podzialiście? Prawie nigdy was nie widzę.
Loro non sono a casa. Li trovi al bar. Nie ma ich w domu. Znajdziesz ich w barze.
Chi accompagna Anna e Marta al cinema? Le accompagno io. Kto odprowadza Annę i Martę do kina? Ja je odprowadzam.
Zaimek lo w funkcji zaimka rodzaju nijakiego
Jak wiemy w języku włoskim nie ma rodzaju nijakiego, ale zaimek lo może pełnić jego funkcję. Odnosi się do ogólnych faktów, czy zjawisk o których jest mowa i które za jego pomocą możemy określać. Oznacza to.
ZAIMEK LO MOŻE ZASTĘPOWAĆ W ZDANIU OGÓLNY FAKT LUB ZJAWISKO
Chi ha lasciato la porta aperta? Kto zostawił otwarte drzwi?
Non lo so. Nie wiem (tego).
Silvia è un’insegnante? Silvia jest nauczycielką?
Si, lo è. Tak, jest (nią).
Chi prepara la cena? Kto przygotuje kolację?
Lo faccio io. Ja to zrobię.
La tua macchina è sporca. Twój samochód jest brudny.
Si, lo vedo. Widzę (to).
Miejsce zaimka w zdaniu
We wszystkich powyższych przypadkach zaimek stoi przed czasownikiem. Istnieją jednak sytuacje w których zmienia on miejsce w zdaniu.
Dzieje się tak, gdy w zdaniu występują dwa czasowniki, a jednym z nich jest czasownik posiłkowy (potere, volere, dovere). Zaimki mogą wówczas stać zarówno przed pierwszym czasownikiem, jak i po drugim czasowniku w bezokoliczniku.
Mi puoi portare a casa? = Puoi portarmi a casa? Możesz mnie zawieźć do domu?
Ti posso invitare a cena? = Posso invitarti a cena? Mogę Cię zaprosić na kolację?
Lo voglio conoscere. = Voglio conoscerlo. Chcę go poznać.
La voglio vedere. = Voglio vederla. Chcę ją zobaczyć.
La devi conoscere. = Devi conoscerla. Musisz ją poznać.
Non ci possono vedere. = Non possono vederci. Nie mogą nas zobaczyć.
Vi voglio invitare. = Voglio invitarvi. Chcę Was zaprosić.
Li devo aiutare. = Devo aiutarli. Muszę im pomóc.
Le voglio accompagnare. = Voglio accompagnarle. Chcę je odprowadzić.
Kolejnym przypadkiem, w którym zmieniają miejsce w zdaniu jest tryb rozkazujący. Zaimki stoją za czasownikiem, łącząc się z nimi w jeden wyraz.
Mangia il pane! Jedz chleb!= Mangialo! Jedz go!
Mangia la pizza. Jedz pizzę! = Mangiala! Jedz ją!
Pronomi diretti w czasach złożonych
W czasie passato prossimo i w innych czasach złożonych, stosując zaimki dopełnienia bliższego (pronomi diretti), musimy uzgodnić końcówki czasowników odmieniających się z avere, co do liczby (liczba pojedyncza, liczba mnoga) i rodzaju (rodzaj męski, rodzaj żeński) w:
✔️ 3 osobie liczby pojedynczej (lo, la)
✔️ 3 osobie liczby mnogiej (li, le)
Zaimki lo i la przed samogłoskami oraz przed h ulegają elizji, czyli skracamy je do l’.
Prześledźmy poniższe przykłady:
Ho visto Mauro. → lo → L‘ho visto ieri.
Ho visto Maria. → la → L‘ho vista ieri.
Ho visto Mauro e Maria. → li → Li ho visti ieri.
Ho visto Maria e Emma. → le → Le ho viste ieri.
Możemy uzgodnić końcówki w 1 i 2 osobie liczby pojedynczej (mi, ti) oraz w 1 i 2 osobie liczby mnogiej ( ci, vi), ale nie jest to obowiązkowe.
Np. Laura pyta kolegę:
Mi hai visto ieri ? Widziałeś mnie wczoraj?
Kolega może odpowiedzieć:
Ti ho visto ieri. lub Ti ho vista ieri. Widziałem cię wczoraj.
Maria i Laura pytają znajomego:
Ci hai visto ieri? Widziałeś nas wczoraj?
Znajomy może odpowiedzieć:
Si, vi ho visto ieri. lub Si, vi ho viste ieri. Tak, widziałem was wczoraj.
Spodobał Ci się ten wpis? Możesz mieć wpływ na to, że powstaną kolejne! Zostaw komentarz, podziel się nim z kimś, kogo może zainteresować. Każde Twoje działanie, to dla mnie zachęta i sygnał, że są one przydatne!
A jeśli właśnie zrozumiałeś zagadnienie, które sprawiało Ci szczególną trudność, to poniżej możesz postawić mi kawę. Dziękuję:)
Świetna pomoc 🙂 Właśnie robię powtórkę z gramatyki, nareszcie nie czuję się zagubiona! Z chęcią będę korzystać z tych materiałów, dodałam już stronę do ulubionych.
Dziękuję!
Wreszcie!!!! Kompletne, calosciowe i rzeczowe wytlumaczenie pronimi. Jestes miatrzem❤️
Jaka jestem szczesliwa, zeznalazlam Twa strone
super pomoc – dziekuje – wreszcie zrozumialam pronomini diretti