Czas teraźniejszy i odmiana czasowników regularnych
Czas teraźniejszy w języku włoskim to Presente Indicativo. Ten prosty w swoich zasadach czas komplikuje jedynie grupa czasowników odmieniających się nieregularnie, których musimy nauczyć się na pamięć.
Czas teraźniejszy jest to czas, którego możemy używać nie tylko mówiąc o bieżących wydarzeniach, ale również mówiąc o tym, co jest zaplanowane i wydarzy się w bliskiej przyszłości.
Co musimy wiedzieć o czasie teraźniejszym:
- w języku włoskim wyróżniamy trzy odmiany czasowników regularnych (czyli odmieniających się według określonego wzoru)
- o przynależności czasownika do danej grupy decyduje jego końcówka
- rozróżniamy czasowniki kończące się na -are, -ere, -ire
- czasowniki kończące się na -ire mają dwie podgrupy
- czasownik odmieniamy, dodając do jego tematu końcówki osobowe
- temat czasownika – to co zostaje po odjęciu końcówek -are, -ere, -ire.
| -are | -ere | -ire | -ire | |
| parlare | scrivere | sentire | capire | |
| io | parlo | scrivo | sento | capisco |
| tu | parli | scrivi | senti | capisci |
| lui lei | parla | scrive | sente | capisce |
| noi | parliamo | scriviamo | sentiamo | capiamo |
| voi | parlate | scrivete | sentite | capite |
| loro | parlano | scrivono | sentono | capiscono |
Jak widzimy, istnieją dwa typy odmiany czasowników kończących się na ire. Inne czasowniki 3 koniugacji, które odmieniają się jak finire to np.:
capire – rozumieć chiarire – wyjaśniać
pulire – czyścić costruire – budować
preferire – woleć sparire – zniknąć
spedire – wysłać sostituire – zastępować
unire – łączyć ferire – ranić
PRZEŚLEDŹMY ODMIANĘ CZASOWNIKÓW NA PRZYKŁADACH:
- PARLARE – czasownik I grupy kończący się na – are
odejmujemy od tematu czasownika końcówkę -are ⇒ zostaje nam parl ⇒ dodajemy końcówkę osobową zgodnie z tabelką powyżej
parlare – mówić
parl – are
parl-o – mówię
parl -i – mówisz, itd.
- SCRIVERE – czasownik II grupy kończący sie na -ere
odejmujemy od tematu czasownika końcówkę -ere ⇒ zostaje nam scriv ⇒ dodajemy końcówkę osobową
scrivere – pisać
scriv – ere
scriv – o – piszę
scriv – i – piszesz, itd.
- SENTIRE – czasownik III grupy, pierwszego typu kończący sie na -ire
odejmujemy od tematu czasownika końcówkę -ire ⇒ zostaje nam sent ⇒ dodajemy końcówkę osobową
sentire – słyszeć
sent – ire
sent – o – słyszę
sent – i – słyszysz, itp.
- CAPIRE – czasownik III grupy, drugiego typu kończący sie na -ire
odejmujemy od tematu czasownika końcówkę -ire ⇒ zostaje nam cap ⇒ dodajemy końcówkę osobową
capire – rozumieć
cap – ire
cap – isco – rozumiem
cap – isci – rozumiesz, itp.
STRONY Z ODMIANAMI WSZYSTKICH CZASOWNIKÓW:
KIEDY UŻYWAMY CZASU TERAŻNIEJSZEGO
Czasu teraźniejszego używamy (podobnie jak w języku polskim), do wyrażenia:
- czynności teraźniejszych (Oggi piove a dirotto. Dzisiaj leje jak z cebra.)
- czynności zwyczajowych, powtarzających się (Di solito per andare a scuola prendo l’autobus. Zazwyczaj jadę do szkoły autobusem.)
- twierdzeń o charakterze ponadczasowym, uniwersalnym (Lo zucchero è dannoso. Cukier szkodzi.)
- opisów osób, zwierząt, przedmiotów i miejsc (La mia ragazza e bassa e magra. Moja dziewczyna jest niska i szczupła.)
- instrukcji i zaleceń (Per arrivare alla stazione devi girare a destra. Aby dojść do stacji musisz skręcić w lewo.)
- zaproszeń, propozycji oraz ich akceptacji lub odmowy (Vieni con me al cinema stasera? Si, ci vengo volentieri. Pójdziesz ze mną dzisiaj wieczorem do kina? Tak, chętnie pójdę.)
- faktów historycznych lub biografii (Nel 1492 Cristoforo Colombo scopre L’America. W 1492 Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę).
Włoski czas teraźniejszy (w odróżnieniu od języka polskiego), służy również do wyrażenia:
- zaplanowanych czynności, które na pewno nastąpią w bliskiej przyszłości (Ti telefono appena torno a casa. / Zadzwonię do ciebie, jak tylko wrócę do domu. Domani, quando torno dal lavoro, vado a fare la spesa. / Jutro, jak tylko wrócę z pracy, pojdę zrobić zakupy. A settembre vado in vacanza. / We wrześniu pojadę na wakacje.
UWAGA!
- Czasowniki z I koniugacji, które kończą się na -CARE, – GARE, by zachować swoją wymowę otrzymują -h w drugiej osobie liczby pojedynczej oraz w pierwszej osobie liczby mnogiej
GIOCARE – io gioco,tu giochi, lui/lei gioca, noi giochiamo, voi giocate, loro giocano.
CERCARE – io cerco, tu cerchi, lui/lei cerce, noi cerchiamo, voi cercate, loro cercano
PAGARE – io pago, tu paghi, lui/lei paga, noi paghiamo, voi pagate, loro pagano
- Czasowniki z I koniugacji, które kończą się na – CIARE, – GIARE, -IARE by zachować swoją wymowę tracą -i w drugiej osobie liczby pojedynczej oraz w pierwszej osobie liczby mnogiej
MANGIARE – io mangio, tu mangi, lui/lei mangia, noi mangiamo, voi mangiate, loro mangiano.
BACIARE – io bacio, tu baci, lui/lei bacia, noi baciamo, voi baciate, loro baciano
COMINCIARE – io comincio, tu cominci, lui/lei comincia, noi cominciamo, voi cominciate, loro cominciano
- Czasowniki II koniugacji kończące się na – CERE, – GERE nie zmienia się pisownia, tylko wymowa – mianowicie tracą miękkie brzmienie przed samogłoską o.
LEGGERE – io leggo, tu leggi, lui/lei legge, noi leggiamo, voi leggete, loro leggono.
PIANGERE – io piango, tu piangi, lui/lei piange, noi piangiamo, voi piangete, loro piangono
VINCERE – io vinco, tu vinci, lui/lei vince, noi vinciamo, voi vincete, loro vincono
Loading ...
