Odmiana czasowników nieregularnych czasu teraźniejszego presente indicativo, to temat zapowiadany już w pierwszym wpisie dotyczącym czasu terażniejszego czasowników regularnych. Polecam zapoznanie się z nim zanim przystapisz do tej części.
Zacznijmy jednak od odpowiedzi na podstawowe pytanie: jaka jest różnica pomiędzy czasownikami regularnymi a nieregularnymi?
Różnica polega na sposobie ich odmiany. Czasowniki regularne odmieniają się według stałego wzoru. Zatem znając ten wzór będziemy potrafili odmienić każdy czasownik regularny! To bardzo ułatwia sprawę, bo w języku włoskim są tylko trzy wzory odmian. Wystarczy się ich nauczyć i świat czasowników regularnych stoi przed nami otworem.
W przypadku czasowników nieregularnych nie mamy żadnego wzorca, każdy z takich czasowników odmienia się na swój własny sposób i nie ma innej możliwości jak tylko nauczyć się ich odmiany na pamięć. Dobra wiadomość jest taka, że liczba czasowników odmieniających się nieregularnie nie jest długa, a na końcu wpisu otrzymasz gotową listę odmian tych najczęściej używanych.
Odmiana czasowników nieregularnych
Odmiana czasowników avere i essere
Zacznijmy od odmiany avere i essere, które królują na pierwszym miejscu listy najczęściej używanych włoskich czasowników. Oprócz swojego podstawowego znaczenia pełnią również funkcję czasowników posiłkowych (inaczej mówiąc pomocniczych). Co to oznacza? Otóż czasowniki avere i essere służą do tworzenia czasów złożonych, takich jak na przykład: passato prossimo , futuro anteriore, trapassato prossimo, itd.
Ale to jeszcze nie wszystko, bo są również składnikami wielu stałych wyrażeń (zwanych idiomami). Po włosku to modi di dire. Są to konstrukcje, których dosłowne przełożenie na język polski nie jest możliwe. Dzisiaj jednak skupimy się tylko na ich podstawowym znaczeniu i odmianie, a omówienie innych możliwości ich zastosowania znajdziecie w kolejnych wpisach.
| essere być | avere mieć | |
|---|---|---|
| io ja | sono jestem | ho mam |
| tu ty | sei jesteś | hai masz |
| lui on lei ona | è jest | ha ma |
| noi my | siamo jesteśmy | abbiamo mamy |
| voi wy | siete jesteście | avete macie |
| loro oni | sono są | hanno mają |
W przypadku czasownika avere musimy wiedzieć, że w języku włoskim litera h jest niema, czyli nie jest nigdy wymawiana. Powiemy zatem: io o; tu ai; lui, lei a …itd.
Avere użyjemy przede wszystkim opisując swój lub innych stan stan posiadania, to co mamy, np.: ho una casa, una macchina, una moglie, un figlio ed un cane. Jak rownież podając swój wiek, kolor oczu, włosów. Essere użyjemy przedstawiając się, opisując swoją sylwetkę, wzrost, cechy charakteru, pochodzenie.
Ciao a tutti! Sono Anna, una ragazza polacca. Ho 19 anni. Sono magra e di media altezza, sono alta 1,65 cm. Ho i capelli biondi e lunghi. Ho gli occhi azzurri. Di carattere sono molto solare e socievole.
Odmiana czasowników nieregularnych dare i fare
| dare dawać | fare robić | |
|---|---|---|
| io ja | do daję | faccio robię |
| tu ty | dai dajesz | fai masz |
| lui on lei ona | dà daje | fa ma |
| noi my | diamo dajemy | facciamo mamy |
| voi wy | date dajecie | fate macie |
| loro oni | danno dają | fanno mają |
Dwa kolejne czasowniki nieregularne, których odmianę musimy znać to dare i fare. Czasownik fare oznacza robić. Cosa fai? Co robisz? Cosa fai di bello? Co ciekawego porabiasz, co robisz? Możemy go użyć w sensie robić, przygotowywać czy produkować, np.: fare il pane, fare una cena. Przy wykonywaniu czynności, spędzaniu czasu np.: fare il bagno, fare un viaggio, fare gli auguri a qualcuno, fare un passo, fare una passeggiata, fare le vacanze. Podając wykonywany zawód, np. io faccio l’impiegato e Maria fa la sarta. Jak również przy określaniu pogody fa brutto, fa bel tempo, fa freddo, fa caldo.
Czasownik dare oznacza dawać, wręczać. Użyjemy go opisując czynność dawania, przekazywania komuś czegoś co mamy – tak w sensie dosłownym dare un libro a qualcuno, dare una sigaretta, dare le chiavi, jak i w znaczeniu przenośnym, np. dare un bacio albo dare la mano.
Czasowniki andare i venire
| andare iść, jechać | venire przyjść | |
|---|---|---|
| io ja | vado idę | vengo przychodzę |
| tu ty | vai idziesz | vieni przychodzisz |
| lui on lei ona | va idzie | viene przychodzi |
| noi my | andiamo idziemy | veniamo przychodzimy |
| voi wy | andate idziecie | venite przychodzicie |
| loro oni | vanno idą | vengono przychodzą |
Czasownik andare oznacza iść, jechać. Użyjemy go na określenie ruchu w jakimś kierunku lub ruchu w kierunku jakiejś osoby.
Stasera vado al bar. Dziś wieczorem idę do baru. – ruch w kierunku
Andiamo a fare la spesa? Idziemy na zakupy? – ruch w kierunku
Andiamo a fare una passeggiata? Idziemy na spacer? – ruch w kierunku
Elena e Maria vanno a casa. Elena i Maria idą do domu. – ruch w kierunku
Domani Anna va dal dottore. Jutro Anna idzie do lekarza. – ruch w kierunku osoby
Luca va da un suo amico. Luca idzie do swojego przyjaciela – ruch w kierunku osoby
Luigi va dal dentista. Luigi idzie do dentysty. – ruch w kierunku osoby
Czasownik venire oznacza przyjść, przychodzić. Tego czasownika użyjemy opisując ruch, który wynika z zaproszenia lub z konieczności dołączenia do osoby, udania się do jakiegoś miejsca.
Stasera vado al cinema. Vieni con me? Dziś wieczorem idę do kina. Pójdziesz ze mną?
Domani vieni a casa mia? Przyjdziesz jutro do mnie?
A che ora vieni a scuola la mattina? O której przychodzisz rano do szkoły?
Poniższe zestawienie zawiera omawiane dzisiaj czasowniki oraz kilkanaście innych ważnych i często używanych czasowników nieregularnych.
Jeśli chcesz więcej treści tego typu, to daj znać w komentarzu. To dla mnie duża zachęta i sygnał, że są one przydatne!
Dodaj komentarz