Liczebnik – gramatyka języka włoskiego

Liczebnik główny – l’aggettivo numerale

Liczebnik główny zapisujemy  jako jeden wyraz, a akcent pada przeważnie na przedostatnią sylabę ( w innych przypadkach akcentowane sylaby zostały zaznaczone kolorem). 

Poniżej zamieszczamy włoskie liczebniki główne do 20 i pełne dziesiątki. Na ich bazie będziemy w stanie utworzyć każdą liczbę! 

 

 

0    zero	10    dieci	20    venti
1    uno	11    undici	30    trenta
2    due	12    dodici	40    quaranta
3    tre	13    tredici	50    cinquanta
4    quattro	14    quattordici	60    sessanta
5    cinque	15    quindici	70    settanta
6    sei	16    sedici	80    ottanta
7    sette	17    diciassette	90    novanta
8    otto	18    diciotto	100  cento
9    nove	19    diciannove	1000 mille

---

Liczebnik – jak tworzymy liczby od 20 do 100

20 – venti

21 – venti + uno = ventuno   – wyjątek omówiony poniżej

22 – venti + due = ventidue 

23 – venti + tre = ventiré – – wyjątek omówiony poniżej

24 – venti + quatro = ventiquattro

25 – venti + cinque = venticinque

26 – venti + sei = ventisei

27 – venti + sette = ventisette

28 – venti + otto = ventotto – wyjątek omówiony poniżej

29 – venti + nove=  ventinove

 

30 – trenta

31 – trenta + uno = trentuno – wyjątek omówiony poniżej

32 – trenta + due = trentadue

33 – trenta + tre = trentatré

34 – trenta + quattro = trentaquattro

35 – trenta + cinque = trentacinque

36 – trenta + sei = trentasei

37 – trenta + sette = trentasette

38 – trenta + otto = trentotto – wyjątek omówiony poniżej

39 – trenta + nove = trentanove

---

 

Wyjątki!

 

Wyjątki dotyczą liczebników  od 20 do 90. Jeśli występuje w nich   uno (1) lub otto (8), odrzucamy końcową głoskę pełnej dziesiątki.

zobaczmy:

21 – venti + uno – z pełnej dziesiątki, czyli venti (20) usuwamy ostatnią samogłoskę i = ventuno

28 – venti + otto = ventotto

31 – trenta + uno = trentuno

38 – trenta + otto = trentotto

41 – quaranta + uno = quarantuno

48 – quaranta + otto = quarantotto

 

---

 

Liczebnik – jak tworzymy liczby od 100 do 999

 

Jeśli występuje w nich  uno  lub otto, nie odrzucamy końcowej głoski. 

101 – cento + uno = centouno –  tak samo postąpimy z 201, 301, 401, 501 itd.

108 – cento + otto = centootto  – tak samo postąpimy z  208, 308, 408, 508 itd.

 

natomiast jeśli składaja sie z liczb bardziej złożonych, obowiązuje stara zasada:

121 – cento + ventuno = centoventuno

128 – cento + ventotto = centoventotto

131- cento + trentuno = centotrentuno

138 – cento + trentotto = centotrentotto

 

Tworzenie pełnych setek jest bardzo proste:

 

100 – cento

200 –  due x cento = duecento

300 –  tre x cento = trecento

400 –  quattro x cento = quattrocento

500 –  cinque x cento = cinquecento

600 –  sei x cento = seicento

700 –  sette x cento = settecento

800 –  otto x cento = ottocento

900 –  nove x cento = novecento

 

przykłady:

178 – centosettantotto

387 – trecentoottantasette

439 – quatrocentotrentanove

943 – novecentoquarantatré

999 – novecentonovantanove

 

Kilka słów o elizji, czyli skracaniu

 

W liczbach złożonych ze 100 zazwyczaj nie skraca się liczb  z 1, 8, i 11 (centuno, centotto, centundici). Według językoznawców taka forma zapisu nie jest błędna, a jedynie mniej powszechna.  Częściej używaną formą są: centouno, centootto, centoundici. Bardziej popularną jest natomiast forma skrócona z 80 (centottanta).

Warto również wiedzieć, że jest poprawne (choć rzadko używane),  rozdzielne zapisywanie liczebników złożonych z cento i mille. Np. : cento e quaranta chilometri, cento e venti all’ora.

 

---

 

liczby od  1000

 

1 000 – mille

1 200 –  mille + duecento = milleduecento

1 348 –  mille + trecentoquarantotto = milletrecentoquarantotto

 

mille w liczbie mnogiej zamienia się na mila!

 

2 000 – duemila

2 200 – duemiladuecento

10 000 – diecimila

20 000 – ventimila

100 000 – centomila

200 000 – duecentomila

---

 

uno, milione i miliardo

 

 

Un milione (milion) i un miliardo (miliard) są rzeczownikami rodzaju męskiego i są zapisywane oddzielnie.

1 000 000 – un milione

2 000 000 – due milioni

1 000 000 000 – un miliardo

2 000 000 000 – due miliardi

 

Liczebnik Uno (1) zachowuje się  jak rodzajnik nieokreślony, czyli  przyjmuje rodzaj określanego rzeczownika.

Np. Vedo un ragazzo e due ragazze. Vedo una ragazza e due ragazzi.

 

---