aktualizacja: 25/11/2025
Zaimki osobowe to po włosku i pronomi personali. Zacznijmy jednak od tego czym właściwie są zaimki? Odpowiedź sugeruje nam już sama nazwa zaimek – za imię. Zastępuje zatem rzeczownik – osobę lub rzecz. Zaimek może zastępować prawie każdą część mowy w zdaniu, ale dzisiaj skupimy się tylko na zaimkach osobowych.
Zaimki osobowe
Zaimki mogą występować:
-w mianowniku (ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni) i są to właśnie i pronomi personali, które poznamy dzisiaj
-w bierniku (mnie, ciebie, jego, jej, nas, was, ich) są to zaimki dopełnienia bliższego, po włosku i pronomi diretti.
-w celowniku (mnie, tobie, jemu, jej, nam, wam, im) nazywane są zaimkami dopełnienia dalszego i pronomi indiretti.
Zaimki osobowe w mianowniku
Zaimki osobowe w mianowniku występują w funkcji podmiotu, a mówiąc prościej zastępują podmiot. Podmiot to rzeczownik (osoba, zwierzę, przedmiot).
Anna abita a Varsavia. Anna mieszka w Warszawie.
Podmiotem jest tu Anna. Kiedy nie chcemy używać imienia, bo na przykład już je wcześniej wspomnieliśmy, możemy je zastąpić zaimkiem osobowym lei – ona.
Lei abita a Varsavia. Ona mieszka w Warszawie.
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
| 1 osoba | io (ja) | noi (my) |
| 2 osoba | tu (ty) | voi (wy) Voi (Państwo) |
| 3 osoba | lui (on) lei (ona) Lei (Pan, Pani) | loro (oni) Loro (Państwo) |
Forma grzecznościowa trzeciej osoby liczby mnogiej Loro jest formą rzadko używaną, spotkamy się z nią raczej tylko w sytuacjach bardzo formalnych. Potocznie używana jest forma Voi – wy.
Kolejną istotną informacją jest opuszczanie zaimka osobowego w dwóch pierwszych osobach (ja, ty). Powiemy zatem: Vado al cinema (Idę o kina), a nie: Io vado al cinema (Ja idę do kina). Identycznie jak postępujemy w języku polskim.
Istnieją jednak sytuacje w których zaimek osobowy może zostać użyty w dwóch pierwszych osobach. Mianowicie, gdy chcemy szczególnie podkreślić osobę, która wykonuje daną czynność. Możemy zatem powiedzieć: Io vado al cinema – chcąc podkreślić, że Ja idę do kina (a Ty rób co chcesz).
Zaimki osobowe w języku literackim
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
| 1 osoba | io (ja) | noi (my) |
| 2 osoba | tu (ty) | voi (wy) |
| 3 osoba | egli, esso (on) ella, essa (ona) | essi (oni) esse (one) |
Język literacki charakteryzuje się użyciem specyficznych dla niego zaimków osobowych. Czytając włoską literaturę na pewno się z nimi spotkacie.
W liczbie pojedynczej w rodzaju męskim na określenie mężczyzny używany jest zaimek egli, a przy określaniu zwierzęcia lub przedmiotu używany jest zaimek esso.
W liczbie pojedynczej w rodzaju żeńskim kobieta to ella, a zwierzę czy przedmiot określimy zaimkiem essa.
W liczbie mnogiej rodzaj męski to essi (oni), a rodzaj żeński to esse (one).
