Ten tekst jest częścią serii o podstawowych zwrotach używanych w codziennej komunikacji.
Sprawdź także:
• Jak się przywitać
• Jak zapytać o samopoczucie
Kiedy zaczynamy naukę włoskiego, łatwo założyć, że każde pożegnanie znaczy mniej więcej to samo. Tymczasem w codziennych rozmowach poszczególne zwroty pełnią zupełnie różne role.
Ciao zamyka rozmowę lekko, arrivederci — z uprzejmym dystansem, a presto potrafi zasugerować dalszy kontakt, nawet jeśli nikt niczego nie planuje, a ci vediamo wcale nie gwarantuje realnego spotkania — bywa jedynie stylowym „będziemy w kontakcie”.
W tym przewodniku zobaczysz, jak Włosi naprawdę używają tych zwrotów i jak wybrać ten, który najlepiej pasuje do konkretnej sytuacji.
Spis treści:
Pożegnania po włosku
Jeśli dopiero zaczynasz naukę, nie musisz zapamiętywać wszystkich niuansów. Na początek w codziennych sytuacjach świetnie sprawdzą się: ciao, arrivederci, buona giornata i buona serata. Reszta to dodatki, które pomogą Ci brzmieć naturalniej i które możesz wprowadzać stopniowo.
Ciao – kiedy nie dzieli nas dystans
Znaczenie: cześć, pa
Do kogo: każdy, z kim rozmawiasz w sposób naturalny i swobodny — od rodziny i przyjaciół po znajomych i codzienne kontakty
Przykłady:
– Ciao! Cześć!
– Ciao, grazie ancora! — Pa, dzięki jeszcze raz!
– Ciao, buona giornata! — Cześć, miłego dnia!
Jak i kiedy używać: ciao jest jak drzwi obrotowe: wchodzisz — ciao, wychodzisz — ciao, nawet jeśli to ta sama osoba w odstępie paru sekund. Używane w relacjach swobodnych i przyjacielskich, nie pasuje do sytuacji oficjalnych. W kręgu znajomych i rodziny to najczęstsze, najnaturalniejsze pożegnanie. W kontaktach z obsługą zależy od miejsca — w małych barach i lokalnych sklepach ciao jest naturalne, ale w większych lub bardziej formalnych miejscach lepsze będzie arrivederci.
Ciao, ciao! – pożegnanie z uśmiechem
Znaczenie: cześć; pa, pa
Do kogo: każdy, z kim rozmawiasz swobodnie – generalnie wszystkie osoby, z którymi jesteś na „ty”
Przykłady:
– Ciao, ciao! A domani! — „Pa, pa! Do jutra!”
– Ciao ciao, fammi sapere! — Pa, pa, daj znać!
– Ciao ciao, grazie ancora! — Pa, pa, dzięki raz jeszcze!
Jak i kiedy używać: to zdrobniona, cieplejsza wersja ciao. Naturalnie pojawia się w rozmowach między znajomymi i rodziną, szczególnie gdy pożegnanie jest szybkie i pogodne. Brzmi serdeczniej i lżej niż pojedyncze ciao — podobnie jak nasze „pa, pa!”. Zdecydowanie zbyt potoczne, żeby pojawiać się w sytuacjach oficjalnych.
Arrivederci — neutralne pożegnanie na każdą okazję
Znaczenie: do widzenia
Do kogo: praktycznie do wszystkich
Przykłady:
– Arrivederci! – Do widzenia!
– Arrivederci, buona giornata! – Do widzenia, miłego dnia!
– Arrivederci e buona serata. — Do widzenia i miłego wieczoru.
Jak i kiedy używać: to najbezpieczniejszy wybór, gdy chcesz brzmieć uprzejmie, ale niezbyt formalnie. Jest to klasyczne pożegnanie, odpowiednie w każdej sytuacji zarówno do jednej jak i więcej osób.
Arrivederla— kiedy formalność ma znaczenie
Znaczenie: do widzenia Panu/Pani
Do kogo: osoby starsze, sytuacje oficjalne, gdy jesteśmy z kimś na Pan/Pani
– Arrivederla, signora. – Do widzenia, proszę Pani.
– Arrivederla, professore. – Do widzenia, panie profesorze.
– Arrivederla, signor Bianchi. – Do widzenia, panie Bianchi.
Jak i kiedy używać: we włoskiej etykiecie językowej arrivederla działa jak elegancka marynarka — może nie zakładasz jej zawsze, ale kiedy już to robisz, od razu wiadomo, że sytuacja jest oficjalna. Jest to wariant coraz rzadziej używany, coraz częściej uważany przez wielu Włochów za archaiczny. W codziennym życiu stosowany raczej tylko w stosunku do starszych osób, które widać, że poważnie traktują dawne zwyczaje.
Ciekawostka:
We włoskim czasem zobaczysz formy typu arrivederLa albo sentirLa pisane wielką literą „L”. To nie błąd, tylko tzw. maiuscola di cortesia — dawny sposób podkreślania szacunku w formalnych listach. Dziś prawie nikt już tak nie pisze, ale forma jest poprawna i nadal pojawia się w starych podręcznikach i oficjalnej korespondencji.
👉 Uwaga: a co z liczbą mnogą?
We współczesnym włoskim nie istnieje formalny odpowiednik „Arrivederla” dla liczby mnogiej. Historyczne formy typu Arrivederle (od grzecznościowego Loro) zniknęły z codziennej komunikacji.
Do grupy — nawet bardzo oficjalnie — używa się po prostu Arrivederci.
A presto — subtelna obietnica kontaktu
Znaczenie: do zobaczenia wkrótce
Do kogo: rodzina, znajomi, współpracownicy, obsługa, ludzie, których już kojarzysz
Przykłady:
– Ciao, a presto! – Cześć, do zobaczenia wkrótce!
– Arrivederci, grazie di tutto! A presto! — Do widzenia, dziękuję za wszystko! Do zobaczenia wkrótce!
– Ciao! A presto, allora! — Cześć! No to do zobaczenia wkrótce!
Jak i kiedy używać: to pożegnanie z obietnicą — sugeruje dalszy kontakt. Używamy go wtedy, gdy realnie spodziewamy się kontaktu. To włoski odpowiednik lekkiego „do zobaczenia wkrótce” — bez presji, że faktycznie macie się widzieć jutro o określonej godzinie. A presto używa się, kiedy relacja jest już trochę cieplejsza, ale nie na tyle bliska, żeby rzucać ciao, ciao jak do sąsiada z parteru.
Uwaga: jeśli masz poczucie, że raczej się nie zobaczycie — wybierz arrivederci. A presto zostaw na sytuacje z „ciepłym potencjałem”.
A dopo – realna szansa na kontakt
Znaczenie: do zobaczenia; na razie
Do kogo: rodzina, znajomi, współpracownicy, obsługa, z którą masz regularny kontakt
Przykłady:
– Allora, a dopo! Ciao! — No to na razie! Cześć!
– Finisco questo e arrivo. Ciao! A dopo! — Skończę to i przyjdę. Cześć! Na razie!
– Arrivederci. A dopo. Ci sentiamo nel pomeriggio. — Do widzenia. Na razie. Odezwiemy się po południu.
Jak i kiedy używać: gdy spodziewasz się jeszcze jednego kontaktu tego samego dnia, istnieje realna szansa na powtórne spotkanie albo telefon czy wiadomość. Mniej dosłowne niż a più tardi, bardziej oparte na założeniu niż przekonaniu.
A più tardi — pożegnanie z planem
Znaczenie: do zobaczenia później
Do kogo: współpracownicy, rodzina, znajomi, obsługa, z którą masz stały kontakt
Przykłady:
– Perfetto, ci vediamo in ufficio. A più tardi! — Super, widzimy się w biurze. Do zobaczenia później!
– Vado a pranzo. A più tardi! — Idę na obiad. Do zobaczenia później!
Jak i kiedy używać: bardziej dosłowne niż a dopo, bardziej „organizacyjne”, jakbyś mówił: „spotkamy się jeszcze dziś, tylko nie teraz”. Użyjesz go, gdy naprawdę istnieje plan albo jasne założenie, że do kontaktu dojdzie — na przykład wtedy, gdy wracasz do tego samego miejsca po przerwie, albo umawiacie się na „po południu”.
Buona giornata / buona serata – uprzejme domknięcie rozmowy
Znaczenie: miłego dnia; miłego wieczoru
Do kogo: do każdego
Przykłady:
– Arrivederci, buona giornata! — Do widzenia, miłego dnia!
– Ciao, buona serata. — Cześć, miłego wieczoru.
– Ciao, buona serata, ci vediamo domani. — Cześć, miłego wieczoru, widzimy się jutro.
Jak i kiedy używać: to zwroty, które domykają rozmowę, gdy na przykład samo arrivederci brzmi dla nas za twardo, a ciao za luźno. Jednak trzeba pamiętać, że są używane jako dodatek do pożegnania, a nie jego zamiennik.
Buonanotte – kiedy brzmi naturalnie
Znaczenie: dobranoc
Do kogo: rodzina, znajomi, osoby, z którymi masz bliższy lub neutralny kontakt
Przykłady:
– Allora… buonanotte! Ci sentiamo domani. — No to… dobranoc! Usłyszymy się jutro.
– Buonanotte, dormi bene. — Dobranoc, śpij dobrze.
– Buonanotte e grazie per la serata. — Dobranoc i dziękuję za wieczór.
Jak i kiedy używać: buonanotte to pożegnanie z bardzo konkretną funkcją: używa się go wyłącznie, gdy ktoś naprawdę idzie spać albo rozmowa kończy się bardzo późno wieczorem i logiczne jest, że druga osoba nie planuje już niczego innego.
Nie zastępuje buona serata — nie używa się go w sytuacjach, w których ludzie jeszcze coś robią, gdzieś idą, albo po prostu jest wieczór, ale nie pora snu.
Ci vediamo — dosłowne czy niedosłowne?
Znaczenie: do zobaczenia
Do kogo: osoby, które znasz lub z którymi masz choć minimalną relację i kontakt w przyszłości jest bardzo możliwy
Przykłady:
– Ok, ci vediamo, eh! — No, okej, do zobaczenia!
– Arrivederci, ci vediamo domani! — Do widzenia, widzimy się jutro!
– Ciao, ci vediamo più tardi. — Cześć, do zobaczenia później.
Jak i kiedy używać: idealne, gdy kończysz rozmowę z kimś, kogo realnie możesz spotkać ponownie: jutro, za tydzień, albo po prostu „kiedyś tam”. Niby znaczy „widzimy się”, ale nie zawsze dosłownie — czasem chodzi o realne spotkanie, czasem o takie luźne „pa, zobaczymy się… kiedyś tam”. W porównaniu do a presto czy a più tardi, ci vediamo często dotyczy stałych relacji: pracy, szkoły, znajomych, ludzi, którzy już są w Twoim kręgu kontaktu.
Stammi bene — pożegnanie z troską
Znaczenie: trzymaj się; dbaj o siebie; niech Ci się wiedzie
Do kogo: znajomi, przyjaciele, rodzina
Przykłady:
– Stammi bene, eh! — No, trzymaj się!
– Stammi bene, mi raccomando. — Trzymaj się, pamiętaj.
– Dai, stammi bene. — No, trzymaj się.
Jak i kiedy używać: gdy kończysz rozmowę z kimś bliskim Ci emocjonalnie i chcesz wyrazić dbałość i troskę o niego.
Addio — ostateczne pożegnanie
Znaczenie: żegnaj
Do kogo: osoby, które żegnasz na zawsze
Przykłady:
– Addio, Luca… buona fortuna in Australia. — Żegnaj, Luca… powodzenia w Australii.
– Addio, vecchia casa. — Żegnaj, stary domu.
– Addio, Anna… spero che tu possa essere felice. — Żegnaj, Anno… mam nadzieję, że będziesz szczęśliwa.
Jak i kiedy używać: to słowo, które brzmi tak, jakby ktoś za chwilę miał pożegnać się z życiem, wyjechać na inny kontynent albo dramatycznie odwrócić się z rozwianym szalem.
Najbardziej pasuje do sytuacji kiedy wiesz, że nigdy więcej się nie zobaczycie, bo np. ktoś wyjeżdża na drugi koniec świata, przy rozstaniu w relacji albo pożegnaniu miejsca, do którego już nie wrócisz. W takich sytuacjach nie jest sztuczne, nie jest patetyczne — jest po prostu ostateczne.
Zanim przejdziemy do podsumowania, zobacz, jakie pomyłki najczęściej popełniają początkujący — i jak łatwo ich uniknąć.
Częste błędy:
| Błąd | Jak jest naprawdę | Przykład poprawnego użycia |
|---|---|---|
| Używanie buonanotte jako „miłego wieczoru” | Buonanotte mówimy tylko, gdy ktoś idzie spać lub rozmowa kończy się bardzo późno. | Buona serata! |
| Używanie a dopo w odniesieniu do kolejnego dnia | A dopo oznacza „później dziś”, nie „któregoś dnia”. | A dopo, ci sentiamo nel pomeriggio. |
| Stawianie życzenia przed pożegnaniem | We włoskim najpierw pożegnanie, potem życzenie. | Arrivederci, buona giornata. |
| Używanie buona giornata lub buona serata zamiast pożegnania | To dodatek, nie zastępstwo ciao lub arrivederci. | Arrivederci, buona serata! |
| Traktowanie ci vediamo jako „na pewno się zobaczymy” | Często oznacza jedynie „będziemy w kontakcie”. | Ciao! Ci vediamo. |
| Zakładanie, że arrivederci jest zbyt formalne | To pożegnanie neutralne, odpowiednie dla wszystkich. | Arrivederci, grazie! |
Jeśli materiały Evia Italiana są dla Ciebie pomocne i chcesz wesprzeć rozwój projektu, możesz to zrobić tutaj.
Dzięki temu powstają nowe lekcje i narzędzia dla uczących się włoskiego.
Poniżej masz krótkie zestawienie, która pomoże Ci dobrać właściwe pożegnanie do danej sytuacji. Każdy zwrot ma swój poziom formalności i kontekst.
| Zwrot | Formalność | Kontekst |
|---|---|---|
| Ciao | nieformalne | naturalne w swobodnych relacjach |
| Ciao ciao | nieformalne | serdeczne, ciepłe pożegnanie |
| A dopo | półformalne | kontakt jeszcze tego samego dnia |
| A più tardi | półformalne | planowane spotkanie w tym samym dniu |
| Ci vediamo | półformalne | realna szansa kontaktu w przyszłości |
| A presto | półformalne | oczekiwany, niedaleki kontakt |
| Buona giornata / serata | półformalne | uprzejme zakończenie rozmowy |
| Buonanotte | półformalne | gdy ktoś idzie spać / późny wieczór |
| Arrivederci | neutralne | uniwersalne pożegnanie |
| Arrivederla | formalne | do jednej osoby na Pan/Pani |
| Addio | ostateczne | rozstanie bez powrotu |
Jeśli chcesz znać komplet podstawowych zwrotów na start, zajrzyj też do wpisu o przywitaniach po włosku.
👉 Przeczytaj: Przywitania po włosku
A jeśli chcesz pójść o krok dalej, sprawdź jak zapytać o samopoczucie.
👉 Przeczytaj: Pytania o samopoczucie po włosku
Te trzy wpisy razem pokrywają 95% realnych codziennych dialogów przy pierwszym kontakcie!
Zdjęcie tytułowe: Joshua Koblin, Unplash
