Czasowniki zwrotne

Czasowniki zwrotne to po włosku i verbi riflessivi. Do czego służą, jakie są ich formy i jaki związek mają z nimi zaimki zwrotne – na te pytania odpowiemy w dzisiejszym wpisie. Na końcu czeka na Was także bonus! A jest nim lista najpopularniejszych czasowników zwrotnych.

Czasowniki zwrotne

W języku włoskim czasowniki mogą wystepować w stronie: czynnej, biernej lub zwrotnej.

W stronie czynnej, to podmiot jest wykonawcą czynności:

 Nicola mangia il pane. Nicola je chleb.

Natomiast w stronie biernej to podmiot jest przedmiotem czynności:

Il pane è mangiato da Nicola. Chleb jest jedzony przez Nicolę.

Z kolei czasowniki zwrotne określają czynność, którą podmiot wykonuje sam w stosunku do siebie. Zatem akcja wyrażona przez czasownik, bezpośrednio dotyczy podmiotu, który ją wykonuje:

Mi lavo. Myję się.

Poza tym niektóre czasowniki zwrotne mogą mieć również formę wzajemną, kiedy czynność odnosi się do dwóch osób. Na przykład: noi ci sposiamo – pobieramy się. 

Do tej grupy należą takie czasowniki jak na przykład: baciarsi, incontrarsi, salutarsi, sposarsi, vedersi.

Musimy jednak wiedzieć, że czasowniki, które są zwrotne w języku włoskim nie zawsze będą zwrotne w języku polskim ( i na odwrót).

Spójrzmy na przykład na włoski czasownik zwrotny addormentarsi po polsku to zasypiać i nie jest on zwrotny.

Natomiast bać się jest w języku polskim czasownikiem zwrotnym, ale po włosku to avere paura, które czasownikiem zwrotnym nie jest.

W czasach złożonych czasowniki zwrotne odmieniają się z czasownikiem posiłkowym essere.

Zaimki zwrotne

Zaimki zwrotne to po włosku i pronomi riflessivi. W języku polskim mamy w każdej osobie i liczbie tę samą formę się (ja się myję, ty się myjesz, oni się myją itd.). Natomiast w języku włoskim te zaimki zwrotne odmieniają się przez osoby i liczby. Co oznacza, że ich forma się zmienia.

Ale co właściwie mają wspólnego zaimki zwrotne z czasownikami zwrotnymi?

Otóż czasowniki zwrotne występują zawsze w połączeniu z zaimkiem zwrotnym si – się.

Poznajmy zatem jego formy:

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 osoba	mi	ci
2 osoba	ti	vi
3 osoba	si	si

Prześledźmy kilka przykładów.

Czasownik lavare jest jednym z czasowników, który występuje również w formie zwrotnej.

lavare – myć

lavarsi – myć się (lavare + zaimek zwrotny si)

Wiemy już jak odmieniają się zaimki zwrotne, a skąd wiadomo jak odmienić sam czasownik?

Otóż czasownik odmienia się zgodnie z grupą do której należy.

Lavare, jako że kończy się na -are, należy do grupy I.

Według zasad tej grupy odmienia się również czasownik lavarsi.

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 osoba	mi lavo myję się	ci laviamo myjemy się
2 osoba	ti lavi myjesz się	vi lavate myjecie się
3 osoba	si lava myje się	si lavano myją się

Czasownik mettere kończy się na -ere, odmienia się więc według zasad dotyczących grupy II. Według tej grupy odmienia się też mettersi.

	l. poj.	l. mn.
1 os.	mi metto założę	ci mettiamo założymy
2 os.	ti metti założysz	vi mettete założycie
3 os.	si mette założy	si mettono założą

Sentire kończy się na -ire, odmienia się więc według zasad dotyczących grupy III. Według tej grupy odmienia się również sentirsi.

	l. poj.	l. mn.
1 os.	mi sento czuję się	ci sentiamo czujemy się
2 os.	ti senti czujesz się	vi sentite czujecie się
3 os.	si sente czuje się	si sentono czują się

Czasowniki zwrotne z czasownikami modalnymi

Jeśli w zdaniu czasownik zwrotny występuje obok czasownika modalnego  (potere, volere, dovere), to zaimek zwrotny stoi przed czasownikiem modalnym lub łączy się z bezokolicznikiem czasownika zwrotnego – w tym wypadku traci końcowe -e.

Brzmi skomplikowanie, ale w rzeczywistości jest całkiem proste. Wybieramy po prostu jedną z możliwości – tę którą chcemy.

1. Stawiamy zaimek zwrotny przed czasownikiem modalnym np. ti devi lavare
2. Stawiamy zaimek zwrotny za czasownikiem modalnym, ale wtedy jest on w bezokoliczniku (czyli nieodmieniony, w swojej słownikowej formie), ale ucinamy mu końcowe -e. devi lavarti

Przeanalizujmy kilka przykładów:

Czasownik modalny dovere (musieć) + czasownik zwrotny alzarsi (wstawać, podnosić się)

1. Domani mi devo alzare alle 7. Jutro muszę wstać o 7.
2. Domani devo alzarmi alle 7. Jutro muszę wstać o 7.

dovere (musieć) + nascondersi (ukrywać się)

Ti devi nascondere. Musisz się ukryć.

Devi nasconderti.  Musisz się ukryć.

dovere (musieć)   + prepararsi (przygotowywać się)

Mi devo preparare ad un appuntamento importante. Muszę się przygotować na ważne spotkanie.

Devo prepararmi ad un un appuntamento importante. Muszę się przygotować na ważne spotkanie.

volere (chcieć) + abbronzarsi (opalać się)

Mi voglio abbronzare. Chcę się opalić.

Voglio abbronzarmi.  Chcę się opalić.

LISTA NAJPOPULARNIEJSZYCH CZASOWNIKÓW ZWROTNYCH

abbronzarsi	opalać się
abituarsi	przyzwyczaić się, przywyknąć
accontentarsi	zadowalać się
addormentarsi	zasypiać, zasnąć
allontanarsi	oddalać się, odchodzić
alzarsi	wstawać, podnosić się
annoiarsi	nudzić się
arrabbiarsi	złościć się
aspettarsi	oczekiwać, spodziewać się
avvicinarsi	zbliżać się
battersi	bić się
bruciarsi	oparzyć się
cambiarsi	przebierać się
chiamarsi	nazywać się
chiedersi	zastanawiać się, pytać się
comportarsi	zachowywać się
comprarsi	kupić, kupować sobie
decidersi	zdecydować się
dirsi	mówić sobie
divertirsi	rozerwać się, dobrze się bawić
domandarsi	zastanawiać się
esprimersi	wyrazić się, wypowiadać się
farsi i capelli	zrobić sobie fryzurę
farsi il bagno	wykąpać się
farsi la barba	golić się, ogolić się
farsi male	zrobić sobie krzywdę
fidanzarsi	zaręczyć się
guardarsi	patrzeć, oglądać siebie
incontrarsi	spotkać się
innamorarsi	zakochać się
lamentarsi	lamentować, narzekać, skarżyć się
laurearsi	zdobyć dyplom, ukończyć studia
lavarsi	myć się
mettersi	włożyć, założyć
nascondersi	ukryć się, ukrywać się
occuparsi di	zajmować się, radzić sobie
pettinarsi	czesać się
preoccuparsi di	martwić się, niepokoić się
prepararsi	przygotować się
presentarsi	pojawić się, pokazać się
rassegnarsi	zrezygnować, poddać się
rendersi conto	zdać sobie sprawę
ricordarsi	pamiętać, przypominać sobie
riposarsi	odpocząć
rompersi	złamać, połamać, pęknąć
rilassarsi	zrelaksować się, odpocząć
sbagliarsi	mylić się, pomylić się
sbrigarsi	spieszyć się, pospieszyć się
sdraiarsi	położyć się
sedersi	usiąść, spocząć
servirsi	posługiwać się, korzystać
sorprendersi	zaskoczyć się, dziwić się
specializzarsi	specjalizować się
sposarsi	pobrać się
stancarsi	męczyć się, zmęczyć się
struccarsi	zmywać makijaż
svegliarsi	budzić się, wstawać
trovarsi	znajdować się, znaleźć się
truccarsi	malować się, robić sobie makijaż
vantarsi	chwalić się, pochwalić się
vestirsi	ubierać się

Spodobał Ci się ten wpis? Możesz mieć wpływ na to, że powstaną kolejne! Zostaw komentarz, podziel się nim z kimś, kogo może zainteresować. Każde Twoje działanie, to dla mnie zachęta i sygnał, że są one przydatne!

A jeśli właśnie zrozumiałeś zagadnienie, które sprawiało Ci szczególną trudność, to poniżej możesz postawić mi kawę. Dziękuję:)