Pronomi indiretti to zaimki dopełnienia dalszego. W poprzednim wpisie poznaliśmy pronomi diretti, czyli zaimki dopełnienia bliższego.
ZAIMKI
Przypomnijmy krótko, że zaimki w zdaniu służą do zastępowania innych części mowy, co pozwala nam uniknąć niepotrzebnych powtórzeń oraz skrócić wypowiedź, a jednocześnie zachować jej niezmieniony sens.
Spójrz na przykład na zdanie powyżej i słowo wypowiedź. Aby uniknąć powtórzenia w dalszej części zdania, zastąpiłam je zaimkiem jej.
Choć sama nazwa zaimki sugeruje, że zastępują imiona, czyli rzeczowniki, to używamy ich również do zastępowania innych części mowy.
Do tej pory poznaliśmy:
Pronomi indiretti – zaimki dopełnienia dalszego
Co musisz wiedzieć o pronomi indiretti:
✔️ zaimki dopełnienia dalszego zastępują rzeczownik (osobę, rzecz lub zjawisko), który byłby odpowiedzią na pytanie komu? czemu?
✔️ odpowiadają polskim zaimkom osobowym w celowniku
✔️ używamy ich z czasownikami łączącymi się z zaimkiem a
✔️ zazwyczaj stoją przed czasownikiem.
| zaimki osobowe w celowniku | znaczenie | |
| liczba pojedyncza | ||
| 1 osoba | mi | mi/mnie |
| 2 os. | ti | tobie |
| 3 os. | gli | jemu (mu) |
| le | jej | |
| Le | Panu/Pani | |
| liczba mnoga | ||
| 1 osoba | ci | nam |
| 2 os. | vi | wam |
| 3 os. | gli/loro* | im |
*W trzeciej osobie liczby mnogiej mamy możliwość wyboru formy zaimka pomiędzy gli i loro. Gli używa się przede wszystkim w języku mówionym. Loro jest obecnie formą używaną przede wszystkim w języku pisanym.
Dopełnienie
Jak już wspomnieliśmy, zaimki zastępują w zdaniu rzeczownik. Używamy ich, by uniknąć powtórzeń. A czym jest dopełnienie?
Zdanie może składać się tylko z podmiotu i orzeczenia. Np. On (podmiot) śpi (orzeczenie). Choć takie zdanie jest poprawne, to nie zawiera wielu informacji i jeśli chcesz je o nie uzupełnić, musisz zastosować dopełnienie. Dopełnienia w języku polskim są oznaczane za pomocą przypadków. Np. On śpi na (kim? czym?) kanapie. Dopełnienie jest tu w miejscowniku.
A jeśli rozwijając wypowiedź będziemy chcieli w dalszej części wypowiedzi uniknąć powtórzeń i zastosować zaimek w miejsce dopełnienia, to użyjemy właśnie zaimków dopełnienia bliższego (pronomi diretti) lub dalszego (pronomi indiretti). Np. (On) Śpi na niej, bo odstąpił sypialnię gościom.
Dopełnienie dalsze
Teraz, kiedy wiemy już czym jest dopełnienie, pozostaje nam wyjaśnić: dlaczego dopełnienie dalsze? Dopełnienie dalsze oznacza, że nie stoi ono bezpośrednio obok orzeczenia (czasownika), że pomiędzy nimi stoi przyimek.
Analogicznie, dopełnienie bliższe (pronomi diretti) oznacza natomiast, że stoi ono bezpośrednio obok czasownika, że nie ma pomiędzy nimi przyimka.
ZAIMKI DOPEŁNIENIA DALSZEGO STOSUJEMY, GDY CZASOWNIK ŁĄCZY SIĘ Z PRZYIMKIEM A.
W języku włoskim nie ma przypadków i dlatego tak ważna jest znajomość połączeń czasowników z konkretnym przyimkiem. Na przykład przyimek a pełni w języku włoskim funkcję naszego celownika. Wprowadza dopełnienie, które odpowiada na pytanie komu? czemu? A chi? A che cosa?
Wielu z Was na pewno zada sobie pytanie: a skąd mam wiedzieć jakie czasowniki łączą się z przyimkiem a? Problem w tym, że niestety nie ma reguły, która wyjaśniałby z jakimi przyimkami łączą się dane czasowniki – dlatego trzeba się tych połączeń po prostu nauczyć. Na końcu artykułu znajdziecie listę przykładowych czasowników łączących się z przyimkiem a.
Częstym błędem jest przenoszenie polskich połączeń na język włoski, gdyż nie zawsze się one pokrywają. Zobaczmy dwa przykłady, które zobrazują nam dlaczego nie jest to dobry sposób.
Spójrzmy na przykład na czasownik telefonare – telefonować.
Jak przetłumaczysz poniższe zdania?
Kiedy zadzwonisz do swojej siostry? Kiedy do niej zadzwonisz?
Gdybyśmy sugerowali się językiem polskim, to zapewne mylnie zastosowalibyśmy pronomi diretti, które jak pamiętamy odpowiadają na pytanie kogo? co? Jednak po włosku mówimy telefonare a qualcuno – dzwonić do kogoś. I z uwagi na to, że czasownik telefonare łączy się z przyimkiem a, musimy zastosować pronomi indiretti, chociaż odpowiadają one na pytanie komu? czemu?
Quando telefonerai a tua sorella? Le telefonerò domani. W dosłownym tłumaczeniu byłoby to: Jutro jej zatelefonuję.
Spójrzmy teraz na czasownik scrivere – pisać.
Ho scritto un libro. Napisałem (co?) książkę.
Lo ho scritto → L’ho scritto. Napisałem ją.
Dopełnienie w tym zdaniu jest odpowiedzią na na pytanie kogo? co?
Scrivere qualcosa (pisać coś) nie łączy się z przyimkiem a, i dlatego zastosowaliśmy tu pronomi diretti.
Ale już pisać do kogoś, to scrivere a qualcuno.
Ho scritto a Maria. Napisałem do Marii.
Le ho scritto. Napisałem do niej (dosłownie: napisałem jej).
Czasownik scrivere, w znaczeniu pisać do kogoś, łączy się z przyimkiem a, i dlatego musimy zastosować pronomi indiretti – pomimo, że są one odpowiedzią na pytanie komu? czemu?
Jeśli nie do końca zrozumiałeś powyższe wyjaśnienia, to nie przejmuj się – nie są one niezbędne do poprawnego posługiwania się pronomi indiretti.
Jeśli więc, aby skrócić lub uprościć wypowiedź, będziesz chciał/a zastosować zaimki w miejsce jakiegoś rzeczownika, to musisz tylko pamiętać, że pronomi indiretti odpowiadają na pytanie komu? czemu? i występują z czasownikami łączącymi się z przyimkiem a.
CZASOWNIK + DOPEŁNIENIE BĘDĄCE ODPOWIEDZIĄ NA PYTANIE KOMU? CZEMU? → PRONOMI INDIRETTI
CZASOWNIK Z PRZYIMKIEM A + DOPEŁNIENIE → PRONOMI INDIRETTI
Prześledźmy jeszcze kilka przykładów:
Ti piace il vino rosso? Si, mi piace tanto.
Ti piacciono i libri gialli? No, non mi piacciono affatto.
Scrivo spesso a mio fratello. Gli scrivo almeno una volta al mese.
Oggi ho incontrato Emma e le ho detto della festa.
Oggi la professoressa ci ha ripetuto la spiegazione dei pronomi.
Quella cura vi ha fatto veramente bene.
W trzeciej osobie liczby mnogiej mamy możliwość wyboru formy zaimka dopełnienia dalszego między gli a loro:
Jeśli używamy zaimka gli, stawiamy go przed czasownikiem:
Gli spiego come funziona il gioco.
Jeśli używamy zaimka loro, stawiamy go za czasownikiem:
Spiego loro come funziona il gioco.
Miejsce zaimka w zdaniu
Zaimek dopełnienia dalszego zazwyczaj stoi przed czasownikiem, ale tak w przypadku pronomi diretti, istnieją sytuacje w których zmienia on swoje miejsce w zdaniu.
✔️gdy w zdaniu występują dwa czasowniki, a jednym z nich jest czasownik posiłkowy (potere, volere, dovere), zaimki mogą wówczas stać zarówno przed pierwszym czasownikiem, jak i po drugim czasowniku w bezokoliczniku.
Mi puoi offrire un caffè? Puoi offrirmi un caffè?
Non ti devo spiegare nulla. Non devo spiegarti nulla.
Gli posso dare i tuoi libri? Posso dargli i tuoi libri?
Le ho dovuto cambiare il regalo. Ho dovuto cambiarle il regalo.
Ci puoi portare un altro piatto? Puoi portarci un altro piatto?
Vi posso telefonare? Posso telefonarvi?
Gli devi consegnare le chiavi. Devi consegnargli le chiavi.
✔️ w trybie rozkazującym oraz w gerundio zaimki stoją za czasownikiem, łącząc się z nimi w jeden wyraz.
Non dirgli cosa è successo!
Portale il regalo!
Scrivendogli una lettera, risolverai il problema!
LISTA CZASOWNIKÓW ŁĄCZĄCYCH SIĘ Z ZAIMKIEM A
| assicurare (qualcosa a qualcuno) | insegnare (qualcosa a qualcuno) | raccontare (qualcosa a qualcuno) |
| assomigliare (a qualcuno) | interessare (a qualcuno) | regalare (qualcosa a qualcuno) |
| appartenere (a qualcuno) | lasciare (qualcuno /qualcosa a qualcuno) | restituire (qualcosa a qualcuno) |
| bastare (a qualcuno) | leggere (qualcosa a qualcuno) | rispondere (a qualcuno) |
| cantare (qualcosa a qualcuno) | mostrare (qualcosa a qualcuno) | rimanere (a qualcuno) |
| chiedere (qualcosa a qualcuno) | mancare (a qualcosa o a qualcuno) | restare (a qualcuno) |
| consigliare (qualcosa a qualcuno) | mandare (qualcosa/qualcuno a qualcuno) | spiegare (qualcosa a qualcuno) |
| consegnare (qualcosa a qualcuno) | ordinare (qualcosa a qualcuno) | scrivere (qualcosa a qualcuno) |
| comprare (qualcosa a qualcuno) | offrire (qualcosa a qualcuno) | spedire (qualcosa a qualcuno) |
| credere (a qualcuno) | promettere (a qualcuno) | servire (a qualcuno) |
| cucinare (qualcosa a qualcuno) | parlare (a qualcuno) | succedere (a qualcuno) |
| credere (a qualcuno) | prestare (qualcosa a qualcuno) | sembrare (a qualcuno) |
| dare (qualcosa a qualcuno) | passare (qualcosa a qualcuno) | telefonare (a qualcuno) |
| dire (qualcosa a qualcuno) | portare (qualcosa a qualcuno) | ubbidire (a qualcuno) |
| domandare (qualcosa a qualcuno | pagare (qualcosa a qualcuno) | voler bene (a qualcuno) |
| dare (qualcosa a qualcuno) | piacere (a qualcuno) | |
| fare (qualcosa a qualcuno) | riportare (qualcosa a qualcuno) | |
| giurare (qualcosa a qualcuno) | rispondere (a qualcuno) | |
Spodobał Ci się ten wpis? Możesz mieć wpływ na to, że powstaną kolejne! Zostaw komentarz, podziel się nim z kimś, kogo może zainteresować. Każde Twoje działanie, to dla mnie zachęta i sygnał, że są one przydatne!
A jeśli właśnie zrozumiałeś zagadnienie, które sprawiało Ci szczególną trudność, to poniżej możesz postawić mi kawę. Dziękuję:)
Wkrótce dodam tłumaczenia zdań. Pozdrawiam!
Przydałyby się tłumaczenia zdań z przykładów, dla początkujących.
Witam, ponieważ powyższy przykład zastosowania pronomi diretti odnosi się do czasownika dire, który łączy się z przyimkiem a (dire a qualcuno). Można to łatwiej rozumieć dzieląc to zdanie złożone na dwa pojedyncze. Oggi ho incontrato Emma. Le ho detto (a Emma) della festa.
Witam mam problem z jednym przykładem : Oggi ho incontrato Emma e le ho detto della festa.incontrare nie łączy się z przyimkiem a ,wiec dlaczego użyto pronomi indiretti?
Witam, w języku włoskim to przyimki (le preposizioni) pełnią rolę, którą w języku polskim pełnią przypadki.
Istnieją przyimki proste (preposizioni semplici): di, a, da, in, con, su, per, tra, fra oraz preposizioni articolate w których przyimek prosty łączy się z rodzajnikiem określonym rzeczownika, np di+il tworzy del.
Np. Non voglio parlare del lavoro. Nie chcę rozmawiać o pracy. Di che cosa parla il libro? O czym jest ta książka?
Witam serdecznie. Mam pytanie. Wiadomo, że we włoskim nie ma odmiany przez przypadki. W jaki sposób próbować budowę zdań typu o kimś rozmawiać,o czym jest książka? Pozdrawiam