Odmiana czasowników nieregularnych

Odmiana czasowników nieregularnych czasu teraźniejszego presente indicativo, to temat zapowiadany już w pierwszym wpisie dotyczącym czasu terażniejszego czasowników regularnych. Polecam zapoznanie się z nim zanim przystapisz do tej części.

Zacznijmy jednak od odpowiedzi na podstawowe pytanie: jaka jest różnica pomiędzy czasownikami regularnymi a nieregularnymi?

Różnica polega na sposobie ich odmiany. Czasowniki regularne odmieniają się według stałego wzoru. Zatem znając ten wzór będziemy potrafili odmienić każdy czasownik regularny! To bardzo ułatwia sprawę, bo w języku włoskim są tylko trzy wzory odmian. Wystarczy się ich nauczyć i świat czasowników regularnych stoi przed nami otworem.

W przypadku czasowników nieregularnych nie mamy żadnego wzorca, każdy z takich czasowników odmienia się na swój własny sposób i nie ma innej możliwości jak tylko nauczyć się ich odmiany na pamięć. Dobra wiadomość jest taka, że liczba czasowników odmieniających się nieregularnie nie jest długa, a na końcu wpisu otrzymasz gotową listę odmian tych najczęściej używanych.

Odmiana czasowników nieregularnych

Odmiana czasowników avere i essere

Zacznijmy od odmiany avere i essere, które królują na pierwszym miejscu listy najczęściej używanych włoskich czasowników. Oprócz swojego podstawowego znaczenia pełnią również funkcję czasowników posiłkowych (inaczej mówiąc pomocniczych). Co to oznacza? Otóż czasowniki avere i essere służą do tworzenia czasów złożonych, takich jak na przykład: passato prossimo , futuro anteriore, trapassato prossimo, itd.

Ale to jeszcze nie wszystko, bo są również składnikami wielu stałych wyrażeń (zwanych idiomami). Po włosku to modi di dire. Są to konstrukcje, których dosłowne przełożenie na język polski nie jest możliwe. Dzisiaj jednak skupimy się tylko na ich podstawowym znaczeniu i odmianie, a omówienie innych możliwości ich zastosowania znajdziecie w kolejnych wpisach.

	essere być	avere mieć
io ja	sono jestem	ho mam
tu ty	sei jesteś	hai masz
lui on lei ona	è jest	ha ma
noi my	siamo jesteśmy	abbiamo mamy
voi wy	siete jesteście	avete macie
loro oni	sono są	hanno mają

W przypadku czasownika avere musimy wiedzieć, że w języku włoskim litera h jest niema, czyli nie jest nigdy wymawiana. Powiemy zatem: io o; tu ai; lui, lei a …itd.

Avere użyjemy przede wszystkim opisując swój lub innych stan stan posiadania, to co mamy, np.: ho una casa, una macchina, una moglie, un figlio ed un cane. Jak rownież podając swój wiek, kolor oczu, włosów. Essere użyjemy przedstawiając się, opisując swoją sylwetkę, wzrost, cechy charakteru, pochodzenie.

Odmiana czasowników nieregularnych dare i fare

	dare dawać	fare robić
io ja	do daję	faccio robię
tu ty	dai dajesz	fai masz
lui on lei ona	dà daje	fa ma
noi my	diamo dajemy	facciamo mamy
voi wy	date dajecie	fate macie
loro oni	danno dają	fanno mają

Dwa kolejne czasowniki nieregularne, których odmianę musimy znać to dare i fare. Czasownik fare oznacza robić. Cosa fai? Co robisz? Cosa fai di bello? Co ciekawego porabiasz, co robisz? Możemy go użyć w sensie robić, przygotowywać czy produkować, np.: fare il pane, fare una cena. Przy wykonywaniu czynności, spędzaniu czasu np.: fare il bagno, fare un viaggio, fare gli auguri a qualcuno, fare un passo, fare una passeggiata, fare le vacanze. Podając wykonywany zawód, np. io faccio l’impiegato e Maria fa la sarta. Jak również przy określaniu pogody fa brutto, fa bel tempo, fa freddo, fa caldo.

Czasownik dare oznacza dawać, wręczać. Użyjemy go opisując czynność dawania, przekazywania komuś czegoś co mamy – tak w sensie dosłownym dare un libro a qualcuno, dare una sigaretta, dare le chiavi, jak i w znaczeniu przenośnym, np. dare un bacio albo dare la mano.

Czasowniki andare i venire

	andare iść, jechać	venire przyjść
io ja	vado idę	vengo przychodzę
tu ty	vai idziesz	vieni przychodzisz
lui on lei ona	va idzie	viene przychodzi
noi my	andiamo idziemy	veniamo przychodzimy
voi wy	andate idziecie	venite przychodzicie
loro oni	vanno idą	vengono przychodzą

Czasownik andare oznacza iść, jechać. Użyjemy go na określenie ruchu w jakimś kierunku lub ruchu w kierunku jakiejś osoby.

Stasera vado al bar. Dziś wieczorem idę do baru. – ruch w kierunku

Andiamo a fare la spesa? Idziemy na zakupy? – ruch w kierunku

Andiamo a fare una passeggiata? Idziemy na spacer? – ruch w kierunku

Elena e Maria vanno a casa. Elena i Maria idą do domu. – ruch w kierunku

Domani Anna va dal dottore. Jutro Anna idzie do lekarza. – ruch w kierunku osoby

Luca va da un suo amico. Luca idzie do swojego przyjaciela – ruch w kierunku osoby

Luigi va dal dentista. Luigi idzie do dentysty. – ruch w kierunku osoby

---

Czasownik  venire oznacza przyjść, przychodzić. Tego czasownika użyjemy opisując ruch, który wynika z zaproszenia lub z konieczności dołączenia do osoby, udania się do jakiegoś miejsca.

Stasera vado al cinema. Vieni con me? Dziś wieczorem idę do kina. Pójdziesz ze mną?

Domani vieni a casa mia? Przyjdziesz jutro do mnie?

A che ora vieni a scuola la mattina? O której przychodzisz rano do szkoły?

Poniższe zestawienie zawiera omawiane dzisiaj czasowniki oraz kilkanaście innych ważnych i często używanych czasowników nieregularnych.

odmiana-czasownikow-nieregularnych

Jeśli chcesz więcej treści tego typu, to daj znać w komentarzu. To dla mnie duża zachęta i sygnał, że są one przydatne!