Rodzajnik określony w języku włoskim

Znamy już formy rodzajnika nieokreślonego, a dziś poznamy formy rodzajnika określonego.

Rodzajnik określony::

• służy do określenia rodzaju rzeczownika (czy jest on rodzaju męskiego, czy żeńskiego).  Rzeczowników najlepiej uczyć się razem z rodzajnikami, ponieważ  istnieje sporo  wyjątków oraz nie zawsze te rzeczowniki, które są rodzaju męskiego czy żeńskiego w j. polskim, mają ten sam rodzaj w j. włoskim.

• forma rodzajnika określonego zależy od rodzaju (męski, żeński) oraz od głoski następującego po nim rzeczownika.

• rodzajnik określony występuje w liczbie pojedynczej i w liczbie mnogiej.

RODZAJNIK OKREŚLONY W JĘZYKU WŁOSKIM

Kiedy stosujemy dane formy:

RODZAJ MĘSKI

liczba pojedyncza:

• il przed spółgłoską 
• l’ przed samogłoską 
• lo przed z, gn, ps, pn, x, y oraz s+ spółgłoska 

liczba mnoga:

• i przed samogłoską 
• gli przed spółgłoską oraz przed z, gn, ps, pn, x, y oraz s+ spółgłoska 

⇨ il ragazzo / i ragazzi (chłopiec/chłopcy) – Jak widzimy il zmienia się na i. Zmienia się również końcówka rzeczownika w liczbie mnogiej

⇨ l’amico / gli amici (przyjaciel, przyjaciele), 

⇨ lo studente / gli studenti (student, studenci) – l’ oraz lo zmienia się na gli

RODZAJ ŻEŃSKI

liczba pojedyncza:

• la przed spółgłoską 
• l’ przed samogłoską 

liczba mnoga:

• le przed samogłoską i spółgłoską

Jak widzimy w liczbie pojedynczej przed samogłoskami używamy l’ natomiast we wszystkich pozostałych przypadkach używamy la. Natomiast w liczbie mnogiej rzeczowniki rodzaju żeńskiego mają rodzajnik le.

⇨ la mamma / le mamme (mama, mamy)

⇨ la nonna / le nonne (babcia, babcie)

⇨ la casa / le case (dom, domy)

⇨ l’amica / le amiche (przyjaciółka, przyjaciółki)

Kiedy używamy rodzajnika określonego

Kiedy wimy  o czymś / kimś kto jest już znany przez osobę do której się zwracamy lub o której już wcześniej wspominaliśmy, używamy rodzajnika określonego. Na przykład:

Il libro che mi hai consigliato mi piace tanto. / Książka, którą mi poleciłeś bardzo mi się podoba.

Ty i adresat twojej wypowiedzi wiecie o jakiej książce mówisz.

Rodzajnik określony stosujemy również:

• przed nazwami kontynentów, krajów, regionów, rzek, jezior i wysp,
• podając godzinę. Np.: Sono le sei. / Jest szósta.
• przed nazwami pór dnia lub dni tygodnia, gdy mówimy o czynnościach zwyczajowych, regularnie powtarzających się. Np. :  Il lunedì vado in palestra. W (każdy) poniedziałek idę na siłownię. 
• gdy mówimy o czynności jednorazowej, rodzajnika nie używamy. Np.: Lunedì vado in piscina. W (ten) poniedziałek idę na basen. 

INNE PRZYPADKI OPUSZCZANIA RODZAJNIKA

Poniższe zasady odnoszą się zarówno do opuszczania rodzajnika określonego jak i nieokreślonego. 

Rodzajnik opuszczamy:

• gdy określamy materiał z którego coś jest zrobione. Np.: una gonna di cotone / (spódnica z bawełny), un maglia di lana (sweter z wełny),
• w zwrotach, które odpowiadają na pytania gdzie, dokąd, skąd, przed rzeczownikami typu: casa, chiesa, scuola, letto, teatro. Np. Vado a scuola (idę do szkoły), vado a letto (idę do łóżka), vado a casa (idę do domu), sono in teatro (jestem w teatrze),
• gdy jesteśmy w jakimś kraju lub się do niego udajemy. Np. Sono in Italia (jestem we Włoszech), andiamo in Polonia (jedziemy do Polski),
• w zwrotach typu avere fame (być głodnym), avere sete (być spragnionym), avere paura (bać się), itp.,
• po określeniu ilości czegoś np. un etto di prosciutto (10 dkg szynki), un chilo di pomodori (kilogram pomidorów), una bottiglia di vino (butelka wina),
• gdy podajemy zawód. Np. Io sono impiegato (jestem urzędnikiem). Io sono dottore e lei e infermiera (jestem lekarzem a ona pielęgniarką).