KROK 1
Znajdź bezokolicznik
Każdy czasownik ma swoją podstawową formę, czyli bezokolicznik. To właśnie tę formę znajdziesz w słowniku — ona jest punktem wyjścia do wszystkich odmian i czasów.
Oto kilka przykładów:
- parlare – mówić
- scrivere – pisać
- dormire – spać
- capire – rozumieć
KROK 2
Sprawdź końcówkę
Każdy włoski czasownik należy do jednej z trzech grup odmian – w zależności od tego, jaką ma końcówkę:
- –are → I koniugacja (np. parlare)
- –ere → II koniugacja (np. scrivere)
- –ire → III koniugacja (np. dormire, capire)
💡 Zapamiętaj: końcówka = grupa czasownika. To od niej zależą wszystkie późniejsze końcówki osobowe.
KROK 3
Ustal temat – odetnij końcówkę
Bezokolicznik to punkt wyjścia, ale żeby odmienić czasownik, potrzebujemy jego tematu. Temat to ta część, która zostaje po odcięciu końcówek -are, -ere lub -ire. To właśnie do tematu będziemy później dodawać końcówki osobowe.
|
Bezokolicznik |
Temat |
|
parlare – mówić |
parl– |
|
scrivere – pisać |
scriv– |
|
dormire – spać |
dorm– |
|
capire – rozumieć |
cap– |
💡 Wskazówka: Temat to jak korzeń drzewa – od niego wyrastają wszystkie formy danego czasownika, w każdym czasie i trybie. Dlatego warto nauczyć się go poprawnie wyodrębniać już na samym początku.
KROK 4
Połącz temat + końcówkę
Masz już temat czasownika i wiesz, do której grupy należy. Teraz czas na ostatni krok – doklejamy końcówki osobowe. To one mówią nam, kto wykonuje czynność: ja, ty, on, my, wy, oni.
|
Osoba |
I koniugacja (-are) |
II koniugacja (-ere) |
III koniugacja (-ire) |
III koniugacja (-isc) |
|
io (ja) |
-o |
-o |
-o |
-isco |
|
tu (ty) |
-i |
-i |
-i |
-isci |
|
lui / lei (on / ona) |
-a |
-e |
-e |
-isce |
|
noi (my) |
-iamo |
-iamo |
-iamo |
-iamo |
|
voi (wy) |
-ate |
-ete |
-ite |
-ite |
|
loro (oni) |
-ano |
-ono |
-ono |
-iscono |
Przykład:
Łączymy temat i końcówki, żeby powstała pełna odmiana:
|
Osoba |
I grupa parlare (mówić) |
II grupa scrivere (pisać) |
III grupa sentire (słyszeć) |
III grupa (-isc) capire (rozumieć) |
|
io (ja) |
parlo |
scrivo |
sento |
capisco |
|
tu (ty) |
parli |
scrivi |
senti |
capisci |
|
lui / lei (on / ona) |
parla |
scrive |
sente |
capisce |
|
noi (my) |
parliamo |
scriviamo |
sentiamo |
capiamo |
|
voi (wy) |
parlate |
scrivete |
sentite |
capite |
|
loro (oni) |
parlano |
scrivono |
sentono |
capiscono |
Wystarczy, że nauczysz się tych schematów, a będziesz potrafił/potrafiła odmieniać setki włoskich czasowników regularnych!
💡 Dwa typy odmiany w III koniugacji (-IRE)
Włoskie czasowniki zakończone na -ire potrafią odmieniać się na dwa różne sposoby.
Typ 1 – zwykły
To czasowniki takie jak dormire, aprire, sentire… Odmieniają się tak samo jak czasowniki z innych grup – po prostu dodajemy końcówki osobowe.
|
Typ zwykły – np. dormire (spać) |
|
|
io |
dormo |
|
tu |
dormi |
|
lui/lei |
dorme |
|
noi |
dormiamo |
|
voi |
dormite |
|
loro |
dormono |
Typ 2 – z wstawką -isc-
Pomiędzy tematem a końcówką pojawia się wstawka -isc-, ale tylko w czterech formach: io, tu, lui/lei, loro. Najczęściej są to czasowniki, których temat kończy się na spółgłoskę, (np. capire, finire, pulire).
|
Typ z -isc- – np. capire (rozumieć) |
|
|
io |
capisco |
|
tu |
capisci |
|
lui/lei |
capisce |
|
noi |
capiamo |
|
voi |
capite |
|
loro |
capiscono |
Kiedy używamy
Najczęstsze błędy
Ćwiczenia