Przymiotnik – aggettivo qualificativo. Gramatyka włoska
PRZYMIOTNIK
W języku włoskim występują dwa rodzaje przymiotników: qualificativi i determinativi.
W dzisiejszym poście omówimy grupę pierwszą. Aggettivo qualificativo, to przymiotnik, który:
- podobnie jak w języku polskim, używany jest do określania rzeczownika, charakteryzuje jego różne cechy,
właściwości. Np. un libro interessante – interesująca książka, una casa vecchia – stary dom
- odpowiada na pytanie jaki? jaka? jacy? jakie?
- odmienia się przez liczby ( liczba pojedyncza, liczba mnoga.) oraz przez osoby (rodzaj męski lub rodzaj żeński)
- jego liczbę i rodzaj uzgadniamy z rzeczownikiem, który określa.
- przymiotnik rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej kończący się na -o.
Ten przymiotnik w rodzaju żeńskim w liczbie pojedynczej przybiera końcówkę -a. W liczbie mnogiej rodzaj męski to końcówka -i, a rodzaj żeński charakteryzuje się końcówką -e.
- przymiotnik rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej kończący się na -a
W tej grupie końcówka -a występuje w liczbie pojedynczej również w rodzaju żeńskim. W liczbie mnogiej w obu rodzajach występuje końcówka -i
- przymiotnik rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej kończący się na -e
Przymiotnik zakończone na -e ma taką końcówkę w liczbie pojedynczej również w rodzaju żeńskim. W liczbie mnogiej w obu rodzajach występuje końcówka -i
Przećwiczmy teraz sposób uzgadniania przymiotnika z rzeczownikiem:
allegro – wesoły
il ragazzo allegro – la ragazza allegra
i ragazzi allegri – le ragazze allegre
ottimista – optymistyczny
il ragazzo ottimista- la ragazza ottimista
i ragazzi ottimisti – le ragazze ottimiste
intelligente – intelligentny
il ragazzo intelligente – la ragazza intelligente
i ragazzi intelligenti – le ragazze intelligenti
Uzganianie przymiotników w przypadku, gdy jest ich więcej niż jeden.
W sytuacji gdy w zdaniu mamy:
– dwa przymiotniki rodzaju męskiego – w liczbie mnogiej używamy rodzaju męskiego,
– dwa przymiotniki rodzaju żeńskiego – w liczbie mnogiej używamy rodzaju żeńskiego,
– dwa przymiotniki, jeden rodzaju męskiego i jeden rodzaju żeńskiego – w liczbie mnogiej używamy rodzaju męskiego.
PRZYMIOTNIKI NIEODMIENNE
Istnieje grupa przymiotników, które są nieodmienne, czyli zachowują swoją końcówkę we wszystkich rodzajach i liczbach. Są to:
- rzeczowniki w funkcji przymiotników oznaczające kolory: blu, porpora, antracite, beige, lillà, viola, rosa, avana, a także nazwy złożone kolorów ( np. verde scuro – ciemnozielony, grigio chiaro – jasnoszary)
- wyrazy obcego pochodzenia (np. chic – szyk)
- neologizmy (wyrazy nowo utworzone) rozpoczynające się od przerostka anti– (np. antifurto–przeciwwłamaniowy)
- trzy przymiotniki z końcówką -i (pari, dispari, impari).
PRZYMIOTNIK – JEGO MIEJSCE W ZDANIU
Przed rzeczownikiem stoi:
- przymiotnik pełniący funkcję opisową, który precyzuje jego znaczenie i zazwyczaj wyraża czyjąś subiektywną ocenę.
un bel film – piękny film
una bella ragazza – piękna dziewczyna
una lunga storia – długa historia
un caro amico – drogi przyjaciel
Po rzeczowniku stoi:
- przymiotnik, który ogranicza i zawęża znaczenie rzeczownika
la cucina italiana – kuchnia włoska
la musica moderna – muzyka nowoczesna
- przymiotnik wielosylabowy
uno spettacolo interessante - interesujący spektakl un ragazzo affettuoso - czuły chłopak
- przymiotnik, który występuje z przysłówkiem
uno spettacolo molto interessante – bardzo interesujący spektakl
una giornata molto intensa – bardzo intensywny dzień
INNE ZNACZENIE W ZALEŻNOŚCI O POZYCJI
Istnieje grupa przymiotników, które zmieniają swoje znaczenie w zależności od tego czy stoją przed, czy po rzeczowniku. Przed rzeczownikiem występują w swoim znaczeniu przenośnym, natomiast gdy umieścimy je po rzeczowniku, będą występować w swoim znaczeniu podstawowym.
Np.
alto - un alto magistrato (sędzia wysoki rangą) - un magistrato alto ( sędzia wysokiego wzrostu) buono - un buon insegnante (dobry nauczyciel) - un insegnante buono ( nauczyciel o dobrym charakterze) caro - vedere un caro amico (widzieć drogiego przyjaciela) - vedere una macchina cara (widzieć drogi samochód) certo - avere certe notizie (mieć jakieś, pewne informacje ) - avere notizie certe (mieć pewne, potwierdzone informacje) grande - un grande dipinto (wielki, znaczący obraz) - un dipinto grande (obraz o dużym rozmiarze) grosso - un grosso problema (duży problem ) - un uomo grosso (duży mężczyzna, postawny) nuovo - comprare una nuova macchina (kupić nowy samochód, jeszcze jeden) - comprare una macchina nuova (kupić nowy samochód, nieużywany) povero - essere un povero ragazzo (być biednym chłopcem, godnym litości) - essere un ragazzo povero (być biednym chłopcem, ubogim) solo - vedere una sola ragazza (widzieć jedną dziewczynę) - vedere una ragazza sola (widzieć dziewczynę samą, samotną) vecchio - incontarare un vecchio amico (spotkać starego przyjaciela, którego znamy od dawna) - incontrare un amico vecchio (spotkać starego przyjaciela, podeszłego wiekiem) Wyrażenie alta/bassa pressione (wysokie/niskie ciśnienie) zmienia swoje znaczenie w zależności od swojej pozycji w stosunku do rzeczownika - domani arrivera l'alta pressione (jutro nadejdzie wysokie ciśnienie ) - mia madre ha la pressione alta (moja matka ma wysokie ciśnienie). W tym przypadku przymiotniki alto/basso przed rzeczownikiem występują w znaczeniu meterologicznym, a po rzeczowniku w znaczeniu medycznym.
Loading ...
Dziękuję za komentarz!
Super wytłumaczone. Dziękuję.